Sözlükçü Tahir Dizdari’ye Büyük Vefa

Arnavutçadaki Osmanlıca Kelimeler Sözlüğü’nün yazarı büyük sözlükçü Tahir Dizdari, İşkodra’da düzenlenen ve çeşitli ilim adamlarının katıldığı bir konferansla anıldı.

İşkodra Yunus Emre Türk Kültür Merkezi ve Luigj Gurakuqi Üniversitesi işbirliğiyle Leksikograf Tahir Dizdari ve Arnavut Dili için Türkologlar Konferansı İşkodra’da gerçekleştirildi.

İşkodra Luigj Gurakuqi Üniversitesinde düzenlenen konferansta Rektör Prof. Dr. Artan Haxhi ve İşkodra Yunus Emre Türk Kültür Merkezi Müdürü Filiz Yılmaz, Tahir Dizdari’nin Türkiye ve Arnavutluk’un önemli bir tarihî şahsiyeti olduğunu vurguladılar.

İki oturumda gerçekleştirilen konferansta İşkodra Luigj Gurakuqi Üniversitesi, Tiran Üniversitesi, Bedir Üniversitesi, Priştine Üniversiteleri ve Üsküp Devlet Üniversitesinden katılan çok sayıda bilim adamı, Tahir Dizdari ve eseri hakkında bildirilerini sundu.

Konferansın ilk bildirisinde, Prof. Dr. Artan Haxhi ve Prof. Dr. Tefë Topalli, Şemseddin Sami’nin Türkoloji ve Albanoloji sahasına yapmış olduğu önemli katkıları ele aldı.

Tahir Dizdari’nin İstanbul’daki bazı Türkologlarla mektuplaşmalarını gün yüzüne çıkartan Priştine Üniversitesi Türkoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. İrfan Morina, Tahir Dizdari’nin pek bilinmeyen noktalarını aydınlattı.

Bedër Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Dr. Adem Balaban ise Tahir Dizdari’nin büyük sözlüğünün ciddi bir etimoloji, derleme (halk ağızları), atasözleri ve deyimler sözlüğü olduğunu kaydetti.

Konferansa Tiran Üniversitesinden katılan Doç. Dr. Lindita Latifi, Dizdari’nin eserini Balkan Türkolojisine benzersiz bir katkı olarak değerlendirerek Dizdari’nin sözlüğünde açıklamasını yapmış olduğu Arnavutçadaki Türkçe kelimelerin Sırpça, Yunanca gibi diğer Balkan dillerine de geçmiş olduğunu ifade etti.

Prof. Dr. Jani Thomai, Prof. Dr. Kolec Topalli, Prof. Dr. Emil Lafe, Prof. Dr. David Luka, Dr. Ramiz Zekaj, Prof. Dr. Feti Mehdiu, Prof. Dr. Tomor Osmani, Prof. Dr. Alfred Çapaliku, Prof. Dr. Valter Memishaj, Prof. Dr. Shaban Sinani, Prof. Dr. Fatbardha Hoxha, Prof. Dr. İmri Badallaj, Prof. Dr. Asllan Hamiti, Doç. Dr. Mimoza Priku, Dr. Bünyamin Çağlayan, Dr. Rrezarta Draçini’nin çeşitli bildirilerini sunduğu konferansın sonunda Tahir Dizdari’ye “şehrin şereflisi” unvanı verildi.

Tahir Dizdari (1900-1972)

Tahir Dizdari, İşkodra’da 1900 yılında doğdu. Arnavutçaya girmiş Türkçe, Arapça ve Farsça kelimeleri araştırarakArnavutçadaki Osmanlıca Kelimeler Sözlüğü’nü yazdı. 1966 yılında Arnavut Dil ve Edebiyat Enstitüsünün Leksikografi ve Leksikoloji Bölümünde araştırmacı olarak görevlendirilen Dizdari, bu dönemde Arnavutluk genelinde köy köy, kasaba kasaba gezerek büyük sözlüğünü tamamladı.

Arnavutçaya girmiş Türkçe kelimeler hakkında yapılan pek çok leksikolojik çalışmaya referans olan Arnavutçadaki Osmanlıca Kelimeler Sözlüğü’nde Türkçe kökenli 1732 kelime bulunuyor. Arapçadan 1460, Farsçadan 505 kelimenin geçtiği sözlükte, Yunanca, Latince, İtalyanca, Fransızca, İbranice, Macarca, Slavca, Almanca, Çince vb. kökenli kelime de syer almaktadır. Osmanlı Dönemi Türkçesinden Arnavutçaya geçmiş binlerce kelimenin açıklaması vardır.

1972 yılında vefat eden Tahir Dizdari’ye, 16 Ekim 1995’te dönemin Cumhurbaşkanı tarafından Naim Frasheri Ödülü lâyık görülerek ailesine takdim edildi.